สิ่งที่หลายคนมักปวดหัวเมื่อพูดถึงเรื่องบ้านเช่า คือตอนที่หาคนเช่าและตอนคนเช่าย้ายออก เพราะเจ้าของบ้านส่วนใหญ่ไม่รู้ว่าจะเริ่มตรวจสอบจากตรงไหนก่อนดี บางคนสำรวจไม่ถี่ถ้วน ไม่ละเอียดพอ ทำให้มาเจอจุดที่ต้องซ่อมแซมในภายหลัง จะไปปรับคนเช่าย้อนหลังก็ไม่ได้ ต้องเสียค่าใช้จ่ายซ่อมเอง มานั่งเสียดายทีหลัง จะขออธิบายถึงรายการเช็คลิสต์ที่ต้องเช็คก่อนจ่ายเงินค่ามัดจำคืน ดังนี้

ทำไมต้องทำเช็คลิสต์เพื่อตรวจสอบก่อนคนเช่าย้ายออก?

เพราะเจ้าของบ้านหลายรายมักพลาดเวลาต้องตรวจรับบ้านเมื่อผู้เช่าย้ายออก ทำให้ต้องเสียค่าใช้จ่ายในการซ่อมแซมเอง ซึ่งการทำเช็คลิสต์สำหรับการตรวจสอบจะช่วยให้ง่ายและสามารถลำดับความสำคัญในการตรวจรับบ้านได้ง่ายขึ้น ไม่พลาดทุกจุดสำคัญที่ต้องตรวจ และยุติธรรมกับทั้ง 2 ฝ่ายเพราะมีการระบุเอาไว้อย่างเป็นลายลักษณ์อักษร

อะไรคือ เซ็คลิสต์ตรวจรับบ้าน ?

คือรายการสำหรับตรวจสอบความเรียบร้อยและความเสียหายก่อนผู้เช่าย้ายออกจากบ้านเช่า เพื่อให้เจ้าของบ้านลำดับความสำคัญของการตรวจสอบได้ถูกต้อง ซึ่งควรแนบไปกับสัญญาเช่าเพื่อให้เข้าใจตรงกันว่า เมื่อถึงเวลาที่ย้ายออก เจ้าของบ้านจะตรวจอะไรบ้าง และหากมีข้อใดที่ไม่เรียบร้อย สามารถหักออกจากค่ามัดจำเป็นจำนวนเงินตามที่ตกลงกันเอาไว้ ทั้งนี้เจ้าของบ้านแต่ละคนสามารถออกแบบเช็คลิสต์ที่ต่างกันออกไปได้ ตามแต่จะเห็นว่าประเด็นใดสำคัญ ซึ่งจะขอยกตัวอย่างเช็คลิสต์ที่สำคัญๆไว้ดังนี้

1. โทรแจ้งล่วงหน้า 3-5 วัน เพื่อให้เจ้าของมาตรวจบ้านและคืนเงินค่ามัดจำบ้าน

2. ทำความสะอาดและคืนบ้านในสภาพเดิม เหมือนตอนวันแรกที่ส่งบ้านให้ผู้เช่า (รวมถึงเรื่องการทาสีบ้านให้เป็นสีเดิมเหมือนวันแรกที่เข้าอยู่)

3. ผนัง พื้น เพดาน ต้องไม่มีรอยขีดข่วน หรือ รอยขีดเขียนใดๆ

4. ขนย้ายทรัพย์สินส่วนตัวของผู้เช่าออกจากบ้านจนหมด ไม่เหลือของใดๆให้เจ้าของบ้านต้องขนย้ายออกไปเอง

5. ไม่มีขยะหรือสิ่งปฏิกูลทิ้งไว้ในบ้าน

6. หากมีพื้นที่นอกบ้าน ต้องสะอาดเรียบร้อย จัดระเบียบให้อยู่ในสภาพเดิมมากที่สุด

7. หากมีต้นไม้อยู่ด้านนอกของบ้าน ต้องได้รับการดูแล ตกแต่งให้เรียบร้อย

8. อุปกรณ์ใดที่เจ้าของบ้านจัดไว้ให้ ต้องอยู่ในสภาพเดิม ไม่ชำรุดเสียหาย และยังสามารถใช้ได้ เช่น เครื่องครัว, เครื่องใช้ไฟฟ้า (เจ้าของต้องทดสอบเครื่องใช้ไฟฟ้าทุกตัวที่จัดไว้ให้) และคืนในจำนวนที่ครบถ้วน ไม่สูญหาย

9. ประตู หน้าต่าง อยู่ในสภาพใช้การได้ สามารถปิด-เปิดได้ปกติ ไม่ชำรุดเสียหาย

10. อุปกรณ์ไฟฟ้าและสายไฟอยู่ในสภาพใช้งานได้ ไฟทุกดวงจะต้องเปิด-ปิดปกติ และไม่มีการถอดหลอดไฟออกไป

11. ก๊อกน้ำและระบบประปาใช้งานปกติ ไม่รั่วซึม อยู่ในสภาพเหมือนตอนเข้าอยู่วันแรก

12. ห้องครัว : สามารถใช้งานได้ปกติ เคาท์เตอร์และตู้ในครัวอยู่ในสภาพสะอาดเรียบร้อย

13. ห้องน้ำ : สุขภัณฑ์สามารถใช้งานได้ปกติ ไม่ชำรุดเสียหาย

14. อุปกรณ์อื่นๆที่เจ้าของติดตั้งให้นอกเหนือจากในรายการ ต้องอยู่ในสภาพปกติ และไม่มีการถอดออกไป เช่น ปั๊มน้ำ, ไฟสำรองฉุกเฉิน, เครื่องตรวจจับควันไฟ เป็นต้น

15. คืนกุญแจ (และรีโมทประตูบ้าน ถ้ามี) ครบถ้วนทุกดอก

ทั้งหมดนี้เป็นเพียงเช็คลิสต์เบื้องต้นที่เจ้าของบ้านพึงมี แต่ทั้งนี้สำหรับค่าปรับหรือการหักเงินค่ามัดจำ ขึ้นอยู่กับความเหมาะสมของสภาพบ้าน นอกจากนี้เจ้าของบ้านต้องนึกถึงความเหมาะสมของการหักค่ามัดจำด้วย เพราะทรัพย์สินอย่างอย่างเสียหายเนื่องจากความเสื่อมโทรมตามกาลเวลา หรืออายุการใช้งานนาน ไม่ใช่ความเสียหายที่เกิดจากตัวผู้เช่าทำให้เสียหาย ดังนั้นเมื่อเกิดกรณีนี้ขึ้น ผู้เช่าต้องแจ้งให้เจ้าของบ้านรับทราบทุกครั้งที่มีทรัพย์สินหรืออุปกรณ์เสียหายภายในบ้าน เช่น หลังคารั่ว, สายไฟขาด, ปลวกขึ้น เพื่อให้เจ้าของบ้านเข้ามาแก้ปัญหาได้ในตอนนั้นทันที ไม่ปล่อยให้ล่วงเลยมาจนถึงวันที่ต้องคืนบ้าน นั่นเท่ากับว่า "ผู้เช่าละเลย เพิกเฉย ไม่ใส่ใจที่จะดูแลรักษาบ้าน"