ยังคงมีคำถามกันอยู่เสมอว่าระหว่าง “บ้าน” กับ “คอนโด” ซื้ออะไรคุ้มค่าหรือดีกว่ากัน ซึ่งเป็นคำถามที่ตอบได้ไม่แน่ชัดนัก เพราะขึ้นอยู่กับความชอบและการตอบโจทย์ชีวิตของแต่ละคนด้วย แต่ความเชื่อที่ว่า หากซื้อคอนโด เวลาเกิดเหตุไม่คาดฝัน เช่น การเกิดอัคคีภัย ก็อาจจะทำให้เราไม่เหลืออะไรเลย หากเป็นบ้านเรายังพอจะเหลือที่ดินอยู่ จึงทำให้หลายๆ คนที่ตั้งใจอยากซื้อคอนโดเกิดความกังวลและตัดสินใจซื้อบ้านแทน ซึ่งไม่ตรงกับความต้องการตั้งแต่ต้น ดังนั้น ก่อนการตัดสินใจเลือกซื้อบ้านและคอนโด การทำความเข้าใจเรื่อง “สิทธิ์ในการเป็นเจ้าของคอนโด” จึงเป็นสิ่งสำคัญที่ไม่ควรม้องข้าม ซึ่งประเด็นสำคัญของสิทธิ์ในความเป็นเจ้าของคอนโดที่ควรรู้นั้น มีดังต่อไปนี้้

1. เมื่อซื้อคอนโดเราจะได้ ใบ อ.ช. 2

   โดยปกติเมื่อซื้อบ้านจะต้องมีการโอนกรรมสิทธิ์ความเป็นเจ้าของมาให้กับเรา โดยเราจะได้โฉนดมาครอบครอง แต่สำหรับการซื้อคอนโด เราจะได้ “หนังสือกรรมสิทธิ์ห้องชุด” หรือ “ใบ อ.ช. 2” มาแทน ซึ่งจะไม่ได้ระบุว่าเราเป็น “เจ้าของ” แต่จะระบุว่าเป็น “เจ้าของร่วม” เนื่องจากคอนโดจะมีพื้นที่ส่วนกลางที่ลูกบ้านทุกคนมีสิทธิ์เข้าถึง ซึ่งลูกบ้านทุกคนจะต้องมีส่วนรับผิดชอบในการชำระค่าส่วนกลาง และโครงการคอนโดทุกแห่งจะต้องมีการทำประกันวินาศภัยเอาไว้ หากเกิดเหตุไฟไหม้ หรือมีความเสียหายเกิดขึ้น ลูกบ้านก็จะได้รับการชดเชยด้วย

2. โฉนดที่ดิน ไม่ได้แสดงความเป็นเจ้าของบ้านเสมอไป

   โฉนดที่ดินนั้น เป็นเอกสารแสดงกรรมสิทธิ์เฉพาะที่ดิน ส่วนอาคารปลูกสร้างบนที่ดินจะเป็นกรรมสิทธิ์ของใคร ต้องพิจารณาเป็นอีกกรณีหนึ่ง เพราะในความเป็นจริง เราสามารถทำการขอเช่าที่ปลูกบ้านบนที่ดินคนอื่นได้ แต่สำหรับหนังสือกรรมสิทธิ์ห้องชุด จะเป็นเอกสารแสดงสิทธิ์ว่า เรามีกรรมสิทธิ์ทั้งในห้องชุดและในทรัพย์ส่วนกลางตามที่มีอยู่ในอาคารชุดนั้นด้วย ซึ่งการเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์คอนโด จะไม่มีกำหนดระยะเวลา จนกว่าเราจะขายต่อ หรือหากในกรณีที่มีการรื้อถอนอาคารชุด เนื่องจากครบกำหนดสัญญาเช่าที่ดินที่สร้างอาคารชุด เราย่อมมีสิทธิได้รับค่าชดเชยจากนิติบุคคลอาคารชุดนี้ด้วย เนื่องจากเราเป็นเจ้าของร่วมที่ได้รับความเสียหาย

3. คอนโดเกิดไฟไหม้ เจ้าของคอนโดได้อะไรบ้าง

   หลายๆ คนอาจจะยังเข้าใจว่า ถ้าคอนโดเกิดไฟไหม้หรือเกิดวินาศภัยตึกถล่ม เจ้าของคอนโดจะไม่ได้อะไรเพราะห้องเดิมกลายเป็นพื้นที่ในอากาศไปแล้ว แต่ในความเป็นจริงอย่างที่อธิบายไปแล้วว่า เรามีกรรมสิทธิ์ทั้งในห้อง และพื้นที่ส่วนกลาง ซึ่งเจ้าของโครงการต้องทำประกันวินาศภัยไว้ ดังนั้นเมื่อเกิดเหตุใดๆ ที่ทำให้ได้รับความเสียหาย นิติบุคคลจะได้เงินค่าชดเชยจากประกันอยู่แล้ว ซึ่งเงินประกันนี้เอง เจ้าของห้องคอนโดทุกคนผู้เป็นเจ้าของร่วมในโครงการ ก็จะมีสิทธิ์ได้รับส่วนแบ่งด้วย ซึ่งส่วนแบ่งเงินประกันที่ได้มาจากการเกิดเหตุวินาศภัยนั้น ก็จะต้องมาผ่านการลงมติอีกครั้งว่าจะแบ่งกัน หรือนำเงินไปซ่อมแซม หรือสร้างอาคารใหม่

ในความเป็นจริงนั้น การที่เราเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ในคอนโด จะทำให้เรามีสิทธิ์ในที่ดินที่สร้างคอนโดเช่นกัน รวมถึงยังมีสิทธิ์ในพื้นที่ส่วนกลางของคอนโดด้วย ซึ่งหากเกิดเหตุการณ์ไม่คาดฝันขึ้น เราก็จะได้รับส่วนแบ่งที่ดิน รวมไปถึงเงินประกันวินาศภัยด้วย โดยตามหลักกฎหมายอาคารชุดนั้น กำหนดไว้ว่า เมื่ออาคารชุดพังเสียหาย จะต้องนำเอาที่ดินและทรัพย์สินที่เหลือมาแบ่งเฉลี่ยกันไปตามสัดส่วนกรรมสิทธิ์ ดังนั้น สำหรับใครที่ตั้งเป้าอยากซื้อคอนโด